ΑΣΤΕΓΟΙ - Κοινωνικό φαινόμενο δεκαετιών στο εξωτερικό

Μπορεί στην Ελλάδα το πρόβλημα των αστέγων να είναι σχετικώς νέο, και στην Κύπρο να είναι εντελώς άγνωστο (για την ώρα) στο εξωτερικό, όμως, οι άστεγοι αποτελούν κοινωνικό φαινόμενο δεκαετιών. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, δε, ακολουθείται οργανωμένη στρατηγική για τη στήριξη των αστέγων. «Πρόκειται ουσιαστικά για θεραπευτικά προγράμματα με στόχο την αποκατάσταση των αστέγων», εξηγεί στην «Κ» η κ. Αντα Αλαμάνου από την ΚΛΙΜΑΚΑ. «Δεν προσφέρουν μόνο στέγη, αλλά ένα πρόγραμμα που θα οδηγήσει στη σταδιακή επανένταξη του θεραπευομένου στην κοινωνία και το εργασιακό περιβάλλον». Στους ξενώνες της Αγγλικανικής Εκκλησίας στη Μεγάλη Βρετανία οι τρόφιμοι ακολουθούν αυστηρό πρόγραμμα, ξυπνούν νωρίς, πηγαίνουν σε συνεντεύξεις για δουλειά ή παρακολουθούν εκπαιδευτικά προγράμματα. Ακόμα, τους παρέχεται επίδομα στέγασης, το οποίο είτε χρησιμοποιούν για να νοικιάσουν είτε το δίνουν στη δομή, όπου φιλοξενούνται. Φιλοδοξία αυτής της πολιτικής είναι η έλλειψη στέγης να αποτελεί ένα μεταβατικό στάδιο στη ζωή των πολιτών και όχι μια μόνιμη κατάσταση.

Στη γειτονική Ιταλία οι άστεγοι υπολογίζονται περίπου σε 100.000 άτομα, που ζουν σε 158 πόλεις. Μόνο το 17% των δράσεων για τη στήριξη των αστέγων ανήκουν σε κρατικούς φορείς, «αυτή τη στιγμή, μάλιστα, δεν υπάρχουν προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή ξενώνες», σχολιάζει Ιταλίδα εθελόντρια. Την ευθύνη, τελικώς, για την επιβίωση, αλλά και την αποκατάσταση των αστέγων, αναλαμβάνει η Καθολική Εκκλησία μέσω της φιλανθρωπικής της οργάνωσης Caritas και άλλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Το ένα τρίτο των προσφερομένων υπηρεσιών αφορά τις πρωτογενείς ανάγκες των αστέγων (φαγητό, ένδυση, υπόδηση, προσωπική υγιεινή) σε αντίστοιχες υποδομές, 17% των δράσεων αφορά τη νυχτερινή φιλοξενία και 4% την ημερήσια φιλοξενία σε ξενώνες. Παράλληλα, προσφέρεται σειρά υπηρεσιών από εξειδικευμένους κοινωνικούς επιστήμονες, που περιλαμβάνει ψυχολογική υποστήριξη, επαγγελματικό προσανατολισμό, ακόμα και συνοδεία στις δημόσιες υπηρεσίες.

Από 85.000 έως 100.000 υπολογίζονται οι άστεγοι στη Γαλλία. Μέτρηση που έγινε πριν από ένα χρόνο μια τυχαία νύχτα του χειμώνα κατέγραψε 86.000 άτομα, δηλαδή το 0,13% του συνολικού πληθυσμού. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για άνδρες (79%) γαλλικής καταγωγής (36%). Μόνο στο Παρίσι, o σταθερός πληθυσμός των clochards φτάνει τους 15.000, στους οποίους προστίθεται περιστασιακά περίπου τριπλάσιος αριθμός αστέγων. Το 2009 δόθηκε 1,1 δισ. ευρώ για ξενώνες και γεύματα αστέγων και το 2010 επενδύθηκαν ακόμα 110 εκατομμύρια ευρώ.

Στη Σουηδία, με τη μακρά παράδοση κοινωνικής πολιτικής, οι άστεγοι τυγχάνουν καλύτερης τύχης. Μπορεί ο συνολικός αριθμός τους να αυξήθηκε από το 2005 έως το 2011 σύμφωνα με έρευνες του υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας, παράλληλα όμως εντατικοποιήθηκαν και τα μέτρα προστασίας τους. Ετσι, μολονότι 34.000 άτομα είναι άστεγα, σε δημόσιους χώρους κοιμούνται σήμερα μόνο 280, όταν το 2005 980 άτομα έμεναν σε δρόμους της Στοκχόλμης, του Γκέτενμποργκ και του Μάλμε. Από τους 34.000 που ανήκουν στην κατηγορία ανθρώπων χωρίς σπίτι, 4.500 βρίσκονται σε επείγουσα κατάσταση, οι υπόλοιποι έχουν βρει προσωρινή λύση σε ξενώνα ή ξενοδοχείο. Η αλλαγή στο τοπίο ήρθε με την υιοθέτηση στοχευμένων μέτρων από το αρμόδιο υπουργείο, που προέβλεπαν αύξηση των αντίστοιχων κονδυλίων και συνεργασία όλων των συναρμόδιων φορέων. Ωστόσο, σημειώθηκε αύξηση των γυναικών και των αλλοδαπών αστέγων (34%).

Εφημερίδα ''ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ''

Της Ιωαννας Φωτιαδη